Theremin; Dokunmayı Sevmeyen Kadınlar İçin.

Evvela şunu söyleyerek başlayayım; toplama albümlerden hiç ama hiç hazzetmem, hatta ekseriyetle mide bulandırıcı bulurum. Keza toplama albümler, ya dinleyiciler ya da satıcılar tarafından oluşturulmuş şeylerdir; satıcının derdi bir çok müzisyenin hit şarkısını bir araya getirerek topluca bir promosyona imza atmak gibi bir kurnazlıktan ibaretken, dinleyicinin topladığı albümlerde ise burnuma keskin bir yavanlık kokusu çalınır. Bunun naçizane sebebi, ortalama birinin, bir müzisyen tarafından kim bilir hangi düşüncelerle oluşturulmuş ve icra edilmiş bir albümün içindeki herhangi bir eseri diğerlerinden üstün görmesi ve bu sebeple albümlerin geneline değil, dayatılmış ve pohpohlanmış şarkılara konsantre olmasından başka bir şey değil. Küçükbaş hayvan pisliği gibi artan bir ivmeyle biteviye albüm toplama geleneğini, karışık kaset uygulamasından d.i.y. distro'larına ve sonra cd'lere, .rar dosyalarına kadar uzanan bir bayatlık olarak algılıyorum. Kişisel görüşümdür, kimseyi bağlamaz. Ama salt duygusal nedenlerle yapılmış toplama albümleri de bu tanımın dışında tutmak icab eder; sevgiliye verilen toplama kasetlerin, cd'lerin değeri, reklamlarda gözümüze gözümüze sokulan "küçücük şey"lerden çok daha büyüktür muhakkak. O yüzden bunları değerlendirirken daha farklı bir tanımlamaya gidebiliriz, bir ayrılığı anlatan ya da gidip de dönmeyişlere dair şarkılardan oluşmuş, veya bunlar gibi ortak özellikler etrafında şekillenmiş "tematik albüm"lerdir bunlar. İşbu yazının konusu olan albümün de benzer bir özellik taşıdığını iddia edebiliriz.

Kimisi sevgilisine rüşvet niyetine onbinlerce dolarlık kantaşı verirken, kimisi duygularını ifade etme adına toplama kasetlerden yardım alabilir; ve fakat kimse ama hiç kimse, sevdiği kadın için bir müzik enstrümanı yapmamıştır, Leon Theremin'den başka. Evet, hikayenin aslı öyle değil; mucit Leon Theremin, varolandan daha geniş bantlı bir radyo yapmaya çalışırken elektromanyetik dalgaların kontrol edilebildiğini ve belirli melodi kalıplarının çalınabildiğini farkeder ve bu şekilde theremin icat edilmiş olur. Ortaya çıkan bu enstrümanı tek telli bir gitar ya da o efsanelerde yaşayan oda büyüklüğünde bilgisayar olarak tahayyül edebiliriz; ama theremin'in günümüzdeki haline kavuşmasının en önemli müsebbibi, gelmiş geçmiş en büyük theremin virtüözü olarak kabul edilmiş, Clara Rockmore ve Leon Theremin'in Clara için beslediği akıl almaz aşktır.



Hikâye ve rivâyet olunur ki; Clara Rockmore'un 18. doğum günü partisi için özel bir pasta yapmakla görevlendirilen Leon Theremin, tıpkı theremin gibi elektromanyetik bir sistemle işleyen bir pasta tepsisi yapar; buna göre Clara ne kadar yaklaşırsa pasta o kadar hızlı dönecek, uzaklaştığında ise duracaktır. Rockmore'u tek kelimeyle büyüleyen bu olayın etkisi, bir de güzelliğiyle birleşince Leon, işte tam da o gün, büyük bir sevdaya düşecek ve aynı gün Clara'ya ilk evlenme teklifini ettikten sonra ilk red cevabını alacaktır. Hayatının o en büyük aşkını bulan Leon ile birlikte Clara aynı sevdaya düşmüş müdür bilinmez, ama bu büyüleyici manyetik alanın yörüngesine girdiği ve zamanla bu alanın en parlak güneşi olduğu bir gerçektir. "Akıl sağlığımı koruyor" dediği theremin'i saatlerce, günlerce çalar iken, şu an standart haline gelmiş teknikleri bulmakla kalmaz, bu tekniklerin ışığında enstrümanın en verimli şekilde kullanılmasına olanak tanıyacak şekilde yapılması gereken değişiklikleri de keşfederek eksik bir enstrümanın sevdayla birlikte bir bütün haline gelmesinin de müsebbibi olur. Yine aynı rivâyetlere göre, Soğuk Savaş etkisiyle yaşanan çeşitli ayrılıklardan ve toplumsal statünün getirdiği ayrımlardan ötürü Clara Rockmore da Leon Theremin'e aynı aşkla yıllarca bağlı kalmış. Her seferinde kendisini uzak tutmayı başarmış olsa da Esîr'e yolculuk edilen o korkunç anlarda, her tai chi nefesinde, elleriyle havaya çizdiği her harfte Leon'u tahayyül edermiş, işte sırf bu yüzden 60 yıl boyunca her seferinde gözlerini yumar, şarkı bitene kadar açmazmış.

Hikâye ve rivâyetlerden sıyrıldığımız vakit, Clara Rockmore ile birlikte anılması gereken önemli theremin virtüözleri arasında Lydia Kavina, Samuel Hoffman, Pamelia Kurstin gibi isimleri sayabiliriz. Kemanı bırakmak zorunda kalışıyla en sevdiği enstrümandan uzak kalan bendenizin uzun zamandan beri beslediği theremin aşkı, gün gelip de bu isimler arasına girmeye yeter mi bilmem ama, en azından bir albüm toplamak için itici güç oluşturduğu kesin. Kendisini çok farklı bir noktada gördüğüm için bu albüme girmemiş olsa da, Clara Rockmore eserlerine farklı zamanlarda değineceğiz; elimizdeki albümün ise farklı janrlarda müzik icra eden müzisyenlerin farklı dozlarda kullandığı theremin notaları üzerine kurulu olduğunu söyleyebiliriz.

Son olarak, kullandığım görselin hangi filme ait olduğunu belirten 500 kişi arasında noter huzurunda yapacağım çekilişle bir talihli, radyo anteni kazanacak. Artık theremin mi üretirsiniz, arkadaşınızın gözüne mi sokarsınız, beni alakadar etmez.

Şarkı listesi:

1- Garbage - Cup Of Coffee
2- Green Carnation - Maybe
3- Keane - Bedshaped
4- Magyar Posse - 2
5- Jem - Stay Now
6- Portishead - Humming
7- Hope Of The States - The American Revolution
8- Goldfrapp - Lovely Head
9- Laura - Non Serviam
10- Dinar Bandosu - Şaban'ın Rüyası

DOWNLOAD.